فلج خواب یک ناتوانی موقت در حرکت است که بلافاصله پس از به خواب رفتن یا بیدار شدن از خواب رخ میدهد. افراد در این حالت هوشیاری کامل دارند اما احساس فشار و خفگی به آنها دست میدهد و همچنین توانایی تکان خوردن و حرف زدن از آنها سلب میگردد.
به این دلیل کسانی که دچار فلج خواب میشوند احساس ترس و وحشت به آنها دست میدهد. این اختلال گاهی با اختلالات دیگر مانند حمله خواب نیز همراه است. لازم به ذکر است که این اختلال هیچ گونه آسیب جسمانی بر بدن وارد نمیکند.
در برخی از مراحل خواب ، بدن شما میتواند دچار فلج موقت شود.این اتفاق در هنگام خواب طبیعی است، اما شما معمولاً از آن بیاطلاع هستید زیرا در آن زمان در خواب به سر میبرید.
اگر این کلید خاموشی (فلج) برای چند ثانیه تا چند دقیقه پس از بیدار شدن از خواب طول بکشد، کاملاً از فلج شدن آگاه خواهید شد. در این هنگام شما از تکان خوردن و حرف زدن کاملا ساقط هستید اما تمامی صداها را به طور واضح میتوانید بشنوید.
در حالی که ما معمولاً خواب یا بیداری را کاملاً مشخص و متمایز تصور میکنیم، شرایطی مانند فلج خواب این مرزهای ثابت را به چالش میکشد، یعنی ممکن است هم در بیداری و هم در خواب رخ دهد.
هنوز چیزهای زیادی در مورد فلج خواب ناشناخته است، بررسی انواع، علائم، علل، اثرات و درمان آن میتواند درک بهتری از این بیماری و نحوه تلاش برای پیشگیری از آن را امکانپذیر سازد.
فلج خواب چیست؟
در طول یک دوره فلج خواب، شما از محیط اطراف خود آگاه هستید اما نمیتوانید حرکت یا صحبت کنید. اما توانایی آن را دارید که چشمان خود را حرکت داده و نفس بکشید. بسیاری از مردم در حین این اتفاق چیزهایی را میشنوند یا میبینند که وجود ندارد (توهم) که باعث میشود این اختلال خیلی ترسناک به نظر برسد.
دوره های فلج خواب چقدر طول میکشد؟
این اختلالات در بین دورههای چند ثانیه تا چند دقیقهای اتفاق افتاده و بعد از بین میرود.
علائم فلج خواب چیست؟
این علائم عبارتند از:
- فلج در اندام (حس بیحرکتی)
- ناتوانی در صحبت کردن
- توهمات
- ترس
- وحشت
- درماندگی
- سفت شدن دورگلو و احساس خفگی
- خواب آلودگی در طول روز که ممکن است نشانه ای از نارکولپسی نیز باشد
چگونه میتوانیم فلج خواب را متوقف کنیم؟
هیچ درمان اثبات شدهای وجود ندارد که بتواند دوره فلج خواب را متوقف کند، اما اکثر افرادی که آن را تجربه میکنند به طور معمول اعتقاد به این دارند که تمرکز بر انجام حرکات کوچک بدن (مانند حرکت دادن یک انگشت، سپس انگشت دیگر) به آنها کمک میکند تا سریعتر بهبود یابند. البته در صورت شدت یافتن و تکرار این موضوع، باید به پزشک مراجعه کرده و طبق نظرات ارائه شده او عمل نمایند.
برای جلوگیری از وقوع این اختلال کار زیادی نمیتوانید انجام دهید. اما اقداماتی وجود دارد که میتوانید برای کاهش خطر آن انجام دهید.
یکی از بهترین راهها برای جلوگیری از این موضوع، بهبود کیفیت خواب است. در قسمت زیر به قسمت هایی اشاره شده که با رعایت آن ها تا حدودی از رخ دادن دوباره آن جلوگیری میشود.
داشتن یک برنامه خواب منظم با زمانهای مشخص برای خوابیدن و بیدار شدن.
ایجاد یک محیط خواب راحت که تاریک و ساکت باشد.
کنار گذاشتن تلفنها، تبلتها، کتابهای الکترونیکی و رایانهها قبل از خواب.
استراحت قبل از خواب با حمام کردن، مطالعه یا گوش دادن به موسیقی آرام بخش
داشتن تشک خواب مناسب با فیزیک بدن خود برای راحتی هر چه بیشتر در هنگام خواب.
برای جلوگیری از این اختلال سعی کنید از کم خوابی جلوگیری کرده و از مصرف الکل و داروهای مخدر خودداری نمایید.
عوامل خطر فلج خواب چیست؟
فلج خواب میتواند مردان و زنان را در هر گروه سنی تحت تاثیر قرار دهد. میانگین سنی که برای اولین بار این اختلال رخ میدهد ۱۴ تا ۱۷ سال است. در صورتی که یکی از فامیل (همخون) به آن مبتلا باشد، احتمال ابتلا به آن بیشتر میشود.
کمبود خواب یکی از دلایل مبتلا شدن به اختلال فلج خواب است. همچنین داشتن برنامه خواب نامنظم نیز احتمال آن را افزایش میدهد. بعلاوه داشتن استرس روانی نیز ممکن است یک عامل موثر دراین اختلال باشد. این اتفاق اکثرا در زمانی که به پشت میخوابید رخ میدهد. بعلاوه این اختلال میتواند بنابه دلایل دیگری از جمله؛ اختلال دو قطبی، استفاده از داروهای خاص، گرفتگی عضلات پا مرتبط با خواب و یا بیماری نارکولپسی اتفاق بیفتد.
روش درمان
برای درمان فلج خواب باید ابتدا به دنبال این مسئله بود که بدانیم چه چیزی سبب رخ دادن آن میگردد هر چیزی که باعث بروز آن میشود در صورت کنترل کردن میتواند به درمان آن نیز کمک کند.
برای حل این موضوع ابتدا سعی کنید ۷ تا ۹ ساعت در شبانه روز به طور منظم بخوابید.
همچنین افرادی که مبتلا به مشکلات روانی هستند نیز مستعد این اختلال میباشند به عنوان مثال فردی که اختلال دوقطبی دارد. این فرد نیاز به درمان مداوم با دارو را دارا میباشد. این مشکل باید حتما توسط پزشک یا روانپزشک نظارت گردد و ممکن است این اتفاق پس از تغییر در داروی مصرفی که پزشک تجویز کرده نیز رخ دهد. در صورت ملاحظه این مشکل با پزشک خود مشورت نمایید.
هنگامی که فلج خواب با سایر اختلالات همراه نباشد، گزینه های درمانی کمی وجود دارد. درمان شناختی و رفتاری برای رفع اضطراب و استرس ممکن است مفید باشد.
در بیشتر افراد فلج خواب به ندرت اتفاق میافتد و نیازی به درمان نیست. خواب کافی ممکن است احتمال تجربه آن را کاهش میدهد. بزرگسالان بین ۷ تا ۹ ساعت در شبانه روز نیاز به خواب دارند، با رعایت الگوی خواب منظم و خوابیدن در ساعت معین این اختلال تا حد زیادی کنترل میگردد.
راه های دیگر برای بهبود عادات خواب عبارتند از:
کاهش مصرف قهوه و سایر نوشیدنی های کافئین دار
ورزش منظم، اما نه خیلی نزدیک به زمان خواب
ننوشیدن الکل و نخوردن وعدههای غذایی پر حجم قبل از خواب
ایجاد یک محیط آرامش بخش
ممکن است به یک متخصص مانند یک پزشک خواب یا متخصص مغز و اعصاب نیز نیاز باشد.
چه چیزی باعث فلج خواب میشود؟
این اختلال ممکن است به خودی خود رخ دهد یا ممکن است و یا مربوط به شرایط پزشکی باشد، از جمله میگرن ، سلامت روان (اختلالات اضطرابی) آپنه انسدادی خواب، و یک اختلال مغزی طولانی مدت به نام نارکولپسی (افراد مبتلا به نارکولپسی بدون توجه به شرایط، خواب آلودگی شدید در طول روز و حملات ناگهانی خواب دارند.)) رخ دهد.
بعلاوه نخوابیدن کافی (کم خوابی یا بی خوابی یا داشتن اختلالات پی درپی در خواب مانند نوبت کاری) نیز در رخ دادن آن بسیار موثر است.
همچنین داشتن سابقه خانوادگی به این اختلال نیز باعث تشدید آن و یا رخ دادن آن، گردد.
فلج خواب چقدر شایع است؟
برآوردها در این زمینه متفاوت است، اما محققان بر این باورند که حدود ۸ درصد از افراد در مقطعی از زندگی خود این اختلال را تجربه میکنند. در میان این افراد، اطلاعات کمی در مورد تعداد دفعات و تکرار آنها موجود است.
فلج خواب میتواند در هر سنی رخ دهد، اما اولین علائم اغلب در دوران کودکی، نوجوانی یا بزرگسالی ( ۷ تا ۲۵ سالگی) ظاهر میگردد. این اتفاق ممکن است در دهه های ۲۰ و ۳۰ سالگی بیشتر اتفاق بیفتد.
آیا فلج خواب یک مشکل جدی است؟
برای اکثر مردم فلج خواب یک مشکل جدی نیست. این بیماری به عنوان یک بیماری خوش خیم طبقه بندی میشود و معمولاً آنقدر اتفاق نمیافتد که مشکلات سلامتی قابل توجهی ایجاد کند.
با این حال، تخمین زده میشود که ۱۰ درصد از افراد دوره های مکرر یا آزاردهندهای دارند که این اختلال، آنها را اذیت میکند. در نتیجه، ممکن است افکار منفی در مورد خوابیدن، کاهش زمان اختصاص داده شده برای خواب یا تحریک اضطراب در حوالی زمان خواب ایجاد کنند که خوابیدن را سختتر میکند. لازم به ذکر است که کم خوابی میتواند منجر به خواب آلودگی مفرط و پیامدهای متعدد دیگر برای سلامت کلی فرد شود.
آیا این اتفاق دوباره رخ میدهد؟
ممکن است فقط یک قسمت از این اختلال را در طول زندگی خود تجربه کنید. و به احتمال زیاد در دورههای استرس شدید زمانی که کمبود خواب را تجربه میکنید، دچار آن گردید. در صورتی که کم خوابی دارید و یا با مشکلات خواب دست و پنجه نرم میکنید بهتر است از متخصص ویژه جهت کمک، یاری بخواهید.
آیا برای تایید تشخیص این اختلال به آزمایش نیاز است؟
در صورت مشکوک بودن به اختلال خواب، ممکن است پزشک انجام آزمایش را به شما توصیه کند. این آزمایش ها به دو صورت میباشد که ممکن است پزشک شما هر دو و یا یکی از آن ها را برای انجام توصیه کند.
پلی سومنوگرام این تست تنفس، ضربان قلب و فعالیت مغز شما را در هنگام خواب کنترل میکند. در این آزمایش پزشک میتواند طول دورههای فلج خواب و همچنین اختلال آپنه خواب را تشخیص دهد.
تست تأخیر خواب چندگانه :MSLT این تست سرعت به خواب رفتن شما و نوع خوابی که در طول چرت زدن تجربه میکنید را اندازهگیری مینماید. این آزمایش به کشف مسائلی مانند نارکولوپسی که شایعترین علت فلج خواب است، کمک میکند.
0 دیگاه